μια γρήγορη τοποθέτηση σχετικά με το σήμερα......

Αρκετοί υποστηρίζουν πλέον - όχι ατεκμηρίωτα - ότι η εποχή στην οποία ζούμε είναι η χειρότερη στην ιστορία του ανθρώπου, τουλάχιστον από ψυχοπνευματικής πλευράς, αλλά και όχι μόνο. Η εποχή μας δεν είναι μια ακόμη εποχή σαν τις άλλες μαύρες εποχές που έζησε ο άνθρωπος. Είναι εποχή βαθύτατης κρίσης και εποχή που ο άνθρωπος περισσότερο από ποτέ άλλοτε έχει δημιουργήσει χάσμα αβυσσαλέο με τη φύση. Ο άνθρωπος έχει σήμερα τη δυνατότητα να καταστρέψει τον πλανήτη, να αφανίσει τη ζωή απ' αυτόν. Και πέρα από τη δυνατότητα, έχει και την καθημερινή τακτική του που αντιστρατεύεται με χίλιους τρόπους τη συνέχιση του είδους άνθρωπος. Και είναι τέτοιοι οι ρυθμοί του αφύσικου που άλλοτε η ιστορία δε γνώρισε. Νομίζω ότι κάθε σώφρων άνθρωπος στην εποχή μας πρέπει να κηρύξει μόνιμη επανάσταση και να βρίσκεται σε διαρκή εγρήγορση. Η οντολογική απάτη και η ηθική υποκρισία, οι δυο βασικές αιτίες της κατρακύλας, έχουν γιγαντωθεί και συνεχίζουν να σπάνε νέα ρεκόρ καθημερινά.

Θα αναρωτηθεί κάποιος υποθετικός αναγνώστης : η απάντησή σου στα παιδάκια στην Αφρική που πεθαίνουν από πείνα και δίψα είναι πώς αυτό το παθαίνουν επειδή στερήθηκαν τον Πλάτωνα, τον Αρχιμήδη και τον Θουκυδίδη – την παιδεία με δυο λόγια ;
Επίσης ίσως να αναρωτηθεί κανείς : η απάντησή σου στους ανθρώπους που πεθαίνουν σε μια λίστα αναμονής για μεταμόσχευση οργάνου... είναι πώς το παθαίνουν αυτό επειδή δεν διάβασαν Πλάτωνα – την παιδεία με δυο λόγια ;;
Και όμως έτσι είναι ! Με μια διαφορά. Ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης δεν λείπει από τα παιδάκια που πεινάνε, λείπει από αυτούς που τα οδηγούν στην πείνα.

Θα σκεφτεί, όμως, ο υποθετικός αναγνώστης π,ως καμία εποχή δεν υπήρξε καλύτερη ή χειρότερη. Πως όλες οι εποχές είναι το ίδιο. Πως υπήρξαν άνθρωποι συνειδητοποιημένοι και ασυνείδητοι σε κάθε εποχή. Θα σκεφτεί πως αυτοί προσδιορίζουν το επίπεδο των εποχών.
Μα θα του απαντούσαμε : πως είναι δυνατόν να θεωρεί κανείς ότι π.χ. η εποχή της Αναγέννησης ήταν το ίδιο με την εποχή της ρωμαϊκής παρακμής ή ότι η σημερινή εποχή είναι το ίδιο με τη δεκαετία του ΄60; Εάν όλες οι εποχές ήταν το ίδιο δεν θα μιλούσαμε για εποχές. Το ότι μιλάμε για «εποχές» σημαίνει ότι κάθεμία έχει τα χαρακτηριστικά της. Και η σημερινή εποχή τυχαίνει να είναι η πιο αντι-πνευματική που υπήρξε ποτέ!

Ο υποθετικός όμως αναγνώστης θα μας πει πως η κάθε εποχή έχει τα υπέρ και τα κατά της. Κι αυτά σχετίζονται με την ανάπτυξη της τεχνολογίας. Ωστόσο σε κάθε εποχή η ανθρώπινη φύση παραμένει η ίδια. Οι άνθρωποι σκοτώνουν, κάνουν πολέμους, αδικούν, επιβάλλουν την ισχύ τους κι άλλοι αντίθετα ζουν ενάρετα, φιλοσοφούν, δημιουργούν μνημεία τέχνης κτλ. Εκείνο που αλλάζει είναι το περιβάλλον. Καθώς εξελίσσεται η τεχνολογική πρόοδος, αλλάζουν οι παραστάσεις θα λέγαμε. Κάποτε σκότωναν τους αδύναμους σε στάδια με λιοντάρια, σήμερα τους σκοτώνουν με έξυπνες βόμβες. Κάποτε έκλεβαν τα ζώα του γείτονα και σήμερα κλέβουν πορτοφόλια. Κάποτε υποχρέωναν τους δούλους με το μαστίγιο, σήμερα τους υποχρεώνουν με τις τραπεζικές πιστώσεις. Σε κάθε περίπτωση η ανθρώπινη τεχνολογία αλλάζει και η ανθρωπότητα αλλάζει μέσα από αυτήν. Αλλά η ανθρώπινη φύση παραμένει ως έχειν. Σχετικά με την εποχή μας θα έλεγα ότι είναι αρκετά πνευματική.
Το κακό είναι ότι υπάρχει υπερ-πληροφόρηση και η τεχνογνωσία έχει φτάσει σε τέτοια επίπεδα που λειτουργεί σαν δίκοπο μαχαίρι. Ωστόσο, αν δούμε στατιστικά πόσοι νέοι στην Ελλάδα τουλάχιστον σπουδάζουν ή ακόμη και ψάχνονται, το αποτέλεσμα θα είναι θετικό και αρκετά αισιόδοξο για το μέλλον.

Θα απαντούσαμε λοιπόν, στον υποθετικό αναγνώστη μας : Συμφωνώ μαζί σου κατά το ήμισυ. Και φυσικά υπάρχει ποιοτική διαφορά ανάμεσα στα μεν και στα δε, που απορρέει από τα ήθη που επιβάλλουν συμπεριφορές στην εκάστοτε εποχή. Δεν είναι θέμα τεχνολογίας. Η αντίληψή μας για την τεχνολογία απορρέει από τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε τον άνθρωπο και τη φύση. Άρα είναι θέμα ηθικής και γενικότερα φιλοσοφίας.
Ζούμε στην πιο ιδιωτική εποχή που υπήρξε ποτέ. Ουδείς ενδιαφέρεται πέρα από αυτά που τον αφορούν άμεσα, στην καθημερινότητά του. Για αυτό ο άνθρωπος νοσεί σήμερα όσο ποτέ άλλοτε. Σαφώς και η ανθρώπινη φύση παραμένει πάντοτε η ίδια, υπό την έννοια όμως ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να υπερβεί τον άνθρωπο, δηλαδή να ξεπεράσει τη φύση του. Μπορεί όμως να την υποβιβάζει όλο και περισσότερο μια χαρά και να γίνει υπάνθρωπος, όπως έχει γίνει σήμερα σε ανεπανάληπτο βαθμό. Ειλικρινά, θεωρώ τα πράγματα τόσο προφανή που δεν θέλω να κάνω αναλύσεις. Απλώς άνοιξε την τηλεόρασή σου (το σχολείο, δηλαδή, του σύγχρονου ανθρώπου): Θα δεις πορνίδια και βιζιτούδες να χασκογελάνε και να κουνιούνται, παρουσιαζόμενες ως πρότυπα γυναίκας, γραφατοφορεμένους «πολιτικούς» να πλακώνονται και να μην ακούγεται κανένας, δημοσιογράφους πληρωμένους διασκεδαστές - εκπορνευτές, «επιφανείς» καλλιτέχνες να δολοφονούν τη μουσική και την τέχνη γενικότερα κ.λ. Μία δικτατορία ατάλαντων και κομπλεξικών τρωκτικών, μία παγκόσμια βιομηχανία εκπόρνευσης συνειδήσεων, ψυχών και σωμάτων να «παίζει στα δάχτυλα» πέντε δισεκατομμύρια τρισευτυχισμένους και ανύποπτους νεκροζώντανους καταναλωτές (οι ελάχιστες εξαιρέσεις δεν σημαίνουν τίποτα).

Στην συνέχεια, ίσως, ο υποθετικός αναγνώστης μας να μας έλεγε ότι τα πρότυπα που προβάλλονται, τα Μ.Μ.Ε., η πολιτική, η υποκουλτούρα που προωθείται και γενικότερα όσα χαρακτηρίζουν το σύγχρονο lifestyle και την αστική κοινωνική ζωή, στηρίζονται στην ελεύθερη βούληση του κάθε ανθρώπου. Προβάλλονται διότι πουλάνε και ότι πουλάει προβάλλεται. Άρα δεν φταίει η εποχή, ούτε το σύστημα, αλλά ο κάθε άνθρωπος που υποστηρίζει αυτές τις αξίες.
Υπάρχει όμως και η άλλη πλευρά. Κι αυτό γιατί όπως ανέφερα έχουμε μεγάλα ποσοστά μορφωμένων νέων ανθρώπων και ανθρώπων που ψάχνονται. Τουλάχιστον στο κέντρο της Αθήνας υπάρχουν εκατοντάδες βιβλιοπωλεία, εκθέσεις, κινηματογράφοι και λοιποί χώροι προβολής του πνεύματος. Κι εφ' όσον υπάρχουν ακόμη σημαίνει ότι υπάρχει αγοραστικό κοινό.
Το πρόβλημα τουλάχιστον στην Ελλάδα είναι η παντελής έλλειψη νοοτροπίας, στα απλά καθημερινά πράγματα, στην κίνηση στους δρόμους, στη γραφειοκρατία του δημοσίου, στα λαδώματα, στα αυθαίρετα, στην μόλυνση του περιβάλλοντος, στις ανθρώπινες σχέσεις κτλ.
φαινόμενο που στη Δυτική Ευρώπη δεν συναντάται καθώς εκεί επικρατεί οργάνωση, ταάξη και σωστή παιδεία και νοοτροπία, τόσο από το κράτος όσο και από τους πολίτες. Εδώ είμαστε χύμα και η νοοτροπία δεν διδάσκεται ούτε στα σχολεία, ούτε στις φαμίλιες.


Η δική μας, βέβαια, απάντηση φυσικά είναι ότι δεν προβάλλονται πρότυπα αλλά στην ουσία επιβάλλονται. Για ποιά ελεύθερη βούληση του κάθε ανθρώπου μιλάς υποθετικέ μου αναγνώστη, δεν βλέπεις ότι ζούμε στην εποχή των αγελαίων συνειδήσεων; Σχεδόν οι πάντες είναι έτοιμοι να θυσιάσουν την προσωπική τους αξιοπρέπεια αλλά και τη σωματική και ψυχική τους υγεία, μόνο και μόνο για να είναι μέσα στην (κάθε είδους) μόδα.
Σχετικά δε με τα όσα αναφέρεις υποθετικές μου αναγνώστη περί εκατοντάδων βιβλιοπωλείων και χώρων προβολής του πνεύματος στο κέντρο της Αθήνας, πρέπει να σε ενημερώσω ότι το σοβαρό βιβλίο έχει πεθάνει ή για να μην είμαστε ... τόσο απαισιόδοξοι είναι στα «τελευταία του». Αν ρίξεις μια ματιά στο τί πουλάνε τα βιβλιοπωλεία (όσα πουλάνε γιατί πολλά «φυτοζωούν») θα διαπιστώσεις ότι το 99% είναι «σαβούρα». Παραδείγματος χάριν, «Ο Ιούδας φιλούσε υπέροχα», «Η αυτοβιογραφία της Δήμητρας Λιάνη», «η ζωή της τάδε σταρ του ελληνικού κινηματογράφου (σ.σ. με πόσους και με ποιούς πηδήχτηκε δηλαδή) και πάει λέγοντας. Η φιλοσοφία και ιδιαίτερα η ποίηση ουσιαστικά δεν πουλάνε καθόλου.

Και για το τέλος….
Η αναφερόμενη, στα «Μετά τα φυσικά, 982a.27» και στο «Περί Ψυχής, 433a.9 - b.18» Αριστοτελικό έργο, - εκ φύσεως - όρεξη [επιθυμία] των ανθρώπων προς γνώση του είδους των πραγμάτων [«Πάντες ἄνθρωποι τοῦ εἰδέναι ὀρέγονται φύσει»] αλλά κυρίως ο διακαείς πόθος τους για την κατάκτηση του [όντως] Όντος, έτσι όπως τον καθόρισε ο Σταγειρίτης Αριστοτέλης με την στα «Μετά τα φυσικά», 1028.b2» περιώνυμη φράση του «τὸ πάλαι τε καὶ νῦν καὶ ἀεὶ ζητούμενον καὶ ἀεὶ ἀπορούμενον, τί τὸ ὄν», είναι ηλίου φαεινότερο ότι έχει σταματήσει για το 99% του πληθυσμού του πλανήτη ! Μας τελείωσε η Φιλοσοφία, η ποίηση, η μουσική κτλ., πάει και τελείωσε,…....Ζήτω ο ψευδο-πολιτισμός !

Εκ του παραπάνω συμπεραίνεται ότι ο ενώ ρόλος των ανθρώπων σ’ αυτό το Σύμπαν είναι να βολιδοσκοπούν το άγνωστο, το απροσδιόριστο (αβέβαιο),… αυτοί……! Και όχι μόνο αυτό, ο ρόλος τους πλέον είναι να στοιβάζουν πλούτοι και υλικά “«αγαθά»” : Είναι βιολογικά ζωντανοί αλλά πνευματικά νεκροί !

Σχετικά με την αποκατάσταση της σημερινής κατάστασης ……

Προσωπικά είμαι πεπεισμένος πως εάν ο άνθρωπος δεν ξανά βρει τον ρόλο του μέσα στο σύμπαν δεν θα αλλάξει τίποτα, αντιθέτως με όλα όσα κάνει - και θα κάνει - θα χειροτερέψει η κατάσταση ! Αν δεν αρχίσει πάλι να φιλοσοφεί μην περιμένετε τίποτα !

Μάλιστα ο Σωκράτης σε ένα πασίγνωστο χωρίο της Πλατωνικής "Πολιτείας" [473. c.11 - e.2] λέγει…

--------Αν δεν βασιλεύσουν στις πόλεις οι Φιλόσοφοι, ή δεν φιλοσοφήσουν γνησίως και ικανώς αυτοί που σήμερα λέγονται βασιλείς και δυνάστες [οι έχοντες εξουσία], και δεν συγκεντρωθούν στο ίδιο πρόσωπο η πολιτική δύναμη και η φιλοσοφία και δεν αναγκασθούν να αποκλειστούν όσοι σήμερα ακολουθούν χωριστά τον έναν και τον άλλο δρόμο, δεν θα παύσουν, ω φίλε Γλαύκων, τα κακά των πόλεων και νομίζω και όλου του ανθρώπινου γένους, ούτε θα πραγματοποιηθεί ποτέ το πολίτευμα, που τώρα συζητήσαμε, ούτε θα δει το φώς του ήλιου. ..........Ἐὰν μή, ἦν δ᾽ ἐγώ, ἢ οἱ φιλόσοφοι βασιλεύσωσιν ἐν ταῖς πόλεσιν ἢ οἱ βασιλῆς τε νῦν λεγόμενοι καὶ δυνάσται φιλοσοφήσωσι γνησίως τε καὶ ἱκανῶς, καὶ τοῦτο εἰς ταὐτὸν συμπέσῃ, δύναμίς τε πολιτικὴ καὶ φιλοσοφία, τῶν δὲ νῦν πορευομένων χωρὶς ἐφ᾽ ἑκάτερον αἱ πολλαὶ φύσεις ἐξ ἀνάγκης ἀποκλεισθῶσιν, οὐκ ἔστι κακῶν παῦλα, ὦ φίλε Γλαύκων, ταῖς πόλεσι, δοκῶ δ᾽ οὐδὲ τῷ ἀνθρωπίνῳ γένει, οὐδὲ αὕτη ἡ πολιτεία μή ποτε πρότερον φυῇ τε εἰς τὸ δυνατὸν καὶ φῶς ἡλίου ἴδῃ, ἣν νῦν λόγῳ διεληλύθαμεν. ........